شمیم یاس

این وظیفه ویژه عصر غیبت نیست. مؤمنین همواره باید به وظایف دینی خویش وفا کنند و تکالیف خود را ارج نهند؛ اما در عصر غیبت ، ناگزیر، می‌باید در فهم احکام دینی به فقهای شیعه رجوع کنند. در توقیع مبارک حضرت مهدی علیه‌السّلام آمده است که شیعیان باید برای حوادثی که پیش رو دارند، به راویان حدیث اهل بیت علیه‌السّلام رجوع کنند.
امام زمان علیه‌السّلام در این روایت به صراحت فرموده است: «آنان حجت من بر شمایند و من، حجت خدا بر آنانم.» [۱] فقهای عادل در عصر غیبت از سوی امام علیه‌السّلام دارای نیابت عام‌اند.
آنان جز تبیین احکام دینی، وظیفه قضاوت و تاسیس حکومت دینی را نیز بر عهده دارند. وظیفه تاسیس حکومت بر فقها در این عصر واجب کفایی است. اگر فقیهی در تاسیس حکومت توفیق یابد، پیروی از او بر فقهای دیگر واجب است. در صورتی که تاسیس حکومت اسلامی نیازمند حرکت و قیام همگانی است، قیام بر همه واجب است. چنانچه فقها در تشکیل حکومت توفیق نیابند، این ولایت برای آنان ثابت است. [۲] بدین سان، شیعیان می‌باید در فراهم آوردن زمینه‌های حکومت اسلامی ، فقها را یاری رسانند.

← دلایل معتقدین به سکوت و سکون در عصر غیبت
گروهی از شیعیان با الهام از ظاهر برخی روایات بر آن‌اند که وظیفه آنان در عصر غیبت سکون و سکوت است و هیچ گونه قیام اصلاحی و تاسیس حکومت روا نیست. اینان به دو دسته از روایات تمسک می‌جویند: ۱. روایاتی که بنابر آنها، گسترش ظلم و فساد در زمین ، مقدمه ظهور است؛ ۲. روایاتی که قیام شیعیان در عصر غیبت را محکوم به شکست می‌دانند. [۳]

←← پاسخ
مراد روایاتی که گسترش ظلم و فساد را از مقدمات ظهور می‌شمارند، این است که نظام حاکم بر جامعه انسانی و دوری از تعالیم و رهبران الهی به گونه‌ای تکوینی انسان را به سوی ظلم و فساد می‌کشاند و بدین روی، این شرط همانند دیگر شرایط ظهور نیست که باید برای فراهم آوردن آنها کوشید. در مقابل این شرط ، وجود انسان‌های پاک و شایسته و آمادگی جهانی برای عدالت ، از شرایط مهم ظهور است و باید برای تحقق این شرطها کوشید. مقصود روایات دسته دوم که هر گونه قیام محکوم به شکست است، آن دسته از قیام‌ها است که مردم را به سوی خود بخواند و نام قیام حضرت مهدی علیه‌السّلام برخود نهد. پاره‌ای روایات نظر به گروهی از اصحاب امامان علیه‌السّلام دارند که خواستار قیام بودند با اینکه شرایط لازم فراهم نبود و از این روی، امامان علیه‌السّلام آنان را از قیام نهی می‌کردند و به سکون و تقیه فرمان می‌دادند. [۴] [۵] [۶] در این میان، می‌توان برخی روایات را بازیافت که شیعیان را به قیام‌هایی پیش از ظهور بشارت می‌دهند؛ قیام‌هایی که زمینه ساز حکومت جهانی آن حضرت‌اند. بدین سان نمی‌توان هر قیامی را پیش از ظهور محکوم به شکست دانست. وانگهی، روایات معتبری در باب قیام و مبارزه با فساد و جهاد و امر به معروف و نهی از منکر و سیره امامان علیه‌السّلام نقل شده‌اند که با این دسته از روایات ناسازگارند.

۱. ↑ الاحتجاج، طبرسی، ج۲- ۱، ص۲۸۳.
۲. ↑ کتاب البیع، امام خمینی، ج۲، ص۴۶۶.
۳. ↑ وسائل الشیعة، ج۱۱، ص۴۱- ۳۵.
۴. ↑ چشم به راه مهدی، ص۱۴۶- ۱۰۹.
۵. ↑ صحیفه نور، ج۲۰، ص۱۹۶.
۶. ↑ صحیفه نور، ج۲۰، ص۱۹۷.